Ouderen zijn gierig
Ouderen kopen bewust. Ze willen waar voor hun geld, dat is niet gierig.
Dat is een denkfout
Het is niet omdat je sober leeft of omdat je je financiële middelen op een zuinige manier besteedt, dat je daarom 'gierig' bent. Sommigen vatten mensen die 'zuinig' leven zelfs verkeerd op als egoïstisch.
Deze nuance slaat zeker op mensen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt, de 65-plussers. Laat ons enkele facts & figures op een rijtje zetten die het gierig zijn van ouderen bevestigen, weerleggen of nuanceren.
Het pensioen
Het gemiddelde pensioen van een alleenstaande gepensioneerde bedraagt 1.112 euro per maand. Is dat bedrag toereikend om er comfortabel van te leven? Laat ons twee situaties vergelijken: in de eigen woonst en wonend in een rusthuis.
De gemiddelde uitgaven van een alleenstaande in de thuissituatie bedragen 1.782 euro. Dit wil zeggen dat hij een tekort van 670 euro heeft.
De kostprijs van een gemiddeld rusthuis in België bedraagt 1.690 euro. Dit betekent dat men om het rusthuis te kunnen betalen, een maandelijks extra inkomen nodig heeft van bijna 580 euro.
Laat ons beide bedragen aftoetsen aan de gemiddelde levensverwachting in België: 81,80 jaar. Dat wil zeggen dat de oudere een pensioneringsperiode van 17 jaar moet overbruggen. Een eenvoudige berekening leert ons dat een alleenstaande gepensioneerde die thuis woont, een tekort heeft van 136.680 euro (= 17 jaar x tekort van 670 euro per maand x 12 maanden). En dat de gepensioneerde die in een rusthuis verblijft een extra budget van 118.320 euro nodig heeft (= 17 jaar x tekort van 580 euro per maand x 12 maanden).*
* Bron: Hoge Raad van Pensioenen, 2020.
Hieruit zou je kunnen afleiden dat de gemiddelde alleenstaande gepensioneerde – of hij nu thuis woont of in een rusthuis – zich sowieso genoodzaakt ziet om zo min mogelijk geld uit te geven, en wellicht ook bij familie zal moeten aankloppen om comfortabel te kunnen leven.
De babyboomers versus de generatie ervoor
De babyboomers, geboren in de twintig ‘gouden’ jaren na de Tweede Wereldoorlog, zijn nu 51 tot 71 jaar. Ook wie in de oorlogsjaren is geboren, en de oorlog niet bewust heeft meegemaakt, mag erbij worden gerekend.
Zij hebben een andere mentaliteit dan de generatie van voor de oorlog: die is nog opgegroeid met het idee dat je altijd je voorzorgen moet nemen voor barre tijden, en dat je niet ijdel consumeert.
Daarmee is nog niet gezegd dat het spendeergedrag van de babyboomers onverantwoord royaal is. "Hun economische status is veel beter dan die van de generatie die nu de tachtig voorbij is", zegt professor sociale gerontologie Dominique Verté (VUB). "Ze hebben gewoon veel meer te besteden."
Als voorlopige conclusie zou je voorzichtig kunnen stellen dat babyboomers niet op hun geld zitten, maar big spenders zijn het evenmin. Of toch? Wat zegt trendwatcher Herman Konings hierover.
"De babyboomers zijn vaak tweeverdieners. Ze hebben in veel gevallen de kans gekregen om te studeren en werkten in de kenniseconomie of als ambtenaar. Hun besteedbaar inkomen is 2,5 keer zo groot als dat van de vorige generatie, geboren voor de Tweede Wereldoorlog. De babyboomers zijn opgegroeid met massaconsumptie. Ze zijn gevoelig voor merken en zijn ook de eerste designgeneratie. Voor de eiken meubels van hun ouders hebben ze geen plaats."
Sparen versus niet-sparen
De generatie babyboomers is geneigd naar de stad te trekken, terwijl die vòòr hen net de drukte meed. Ze behoudt twee auto’s, heeft angst om (stil) te zitten en trekt erop uit, boekt meermaals een citytrip, investeert om de paar jaar in nieuw meubilair of behang, gaat geregeld op reis, ...
Daardoor zou je kunnen denken dat deze ouderen de erfenis van hun kinderen aan het opsouperen zijn. Bepaalde gegevens spreken dit echter tegen.
Terwijl een op de drie Belgen zegt niet te sparen, loopt dat in de groep 65- tot 74-jarigen op tot de helft. Dat blijkt uit de enquête van Wikifin.be in samenwerking met De Tijd en Radio 1 naar aanleiding van ‘De week van het geld’. De niet-spaarders onder de oudste respondenten zien geen mogelijkheid om te sparen, of oordelen – meer dan de jongere respondenten – dat sparen niets opbrengt. Ze vinden het vaakst dat ze genoeg spaargeld hebben.
"Tachtigers sparen wat minder, al kan je ook opmerken dat velen van hen wel nog sparen. Maar het is nonsens dat ze de erfenissen van hun kinderen zouden opeten. Integendeel, ik heb de indruk dat er meer dan ooit aan successieplanning wordt gedaan."
Professor sociaal en economisch beleid Jozef Pacolet (KU Leuven)
Eigenaars versus huurders
Nog een nuance: bij de 65-plussers is er een groot verschil tussen personen die eigenaar zijn van een woning en zij die huren. "In België heeft 30 procent geen eigen woning in bezit, en dat is een belangrijke risicogroep", zegt professor Pacolet. "Het mediaan vermogen van deze niet-eigenaars bedraagt volgens Europese statistieken in ons land maar 9.000 euro, waar de mediaan bij de eigenaarsgroep 298.000 euro is, waarvan een kwart roerend. Hoewel we weten dat het roerend vermogen in deze cijfers onderschat wordt, valt toch de enorme kloof op."
Uit deze cijfers zijn we geneigd te stellen dat gepensioneerde niet-eigenaars van een woning veel rigoureuzer omspringen met hun financiële middelen, wat misschien de indruk wekt dat ze gierig zijn.
Uitgaven versus inkomsten
Bij slechts 44 procent van de Belgische 65-plussers liggen de regelmatig terugkerende uitgaven lager dan de inkomsten.
De vraag rijst of de oudere generatie wel kan sparen. "Er is zeker een precaire groep die dat niet kan", zegt professor Pacolet. "In het algemeen vermeldt zowat 44 procent van de Belgische 65-plussers dat de regelmatig terugkerende uitgaven lager liggen dan de inkomsten, inclusief huurinkomsten."
Maar kan de grootste groep onder de senioren dus wel van de dingen des levens genieten die wat geld kosten? "Het risico dreigt wel dat ze een denkfout maken", zegt trendwatcher Konings. "Lang leven is niet gelijk aan lang gezond blijven. Iemand met een hartprobleem gaat nu niet meer dood, maar is de rest van zijn leven hartpatiënt. Met alle kosten van dien."
De impact van de coronacrisis op uitgaven
Covid 19 heeft de voorbije twee jaar zwaar ingehakt op het bestedingsvermogen van de mensen, en zeker van senioren. Enkele cijfers staven dit.*
We kochten allemaal minder kleding (-30%) maar meer ouderen (-37%) stelden deze aankopen uit. ‘Heb je echt niets meer om aan te trekken,’ dan is de kans groot dat je een 65-plusser bent.
Van buitenlandse reizen en citytrips was er in 2020 nauwelijks sprake (-52%). Maar het valt op dat de 65-plusser nog meer zijn reisplannen uitstelde dan wie jonger is. (-68% t.a.v. -51% bij 65-). Reizen staat hierdoor hoog in het verlanglijstje van deze consument.
Als er niet gereisd kon worden, dan kon de woning opgeknapt worden. Jonger dan 65 vond in 2020 de tijd om zijn woning op te knappen. Hij besteedde hieraan bijna 20% meer dan in 2019. Opvallend hierbij is dat de 65-plusser herstellingen en opfriswerken on hold zette. Die gaf hieraan bijna 20% minder uit dan het jaar voordien.
* Bron: www.bureauvijftig.be
Conclusie: ouderen zijn niet gierig maar springen bedachtzaam met hun geld om, veelal uit noodzaak
Dè 65-plusser bestaat niet, ook niet als het zijn financieel vermogen betreft. We moeten een onderscheid maken tussen verschillende generaties. Zo is er bijvoorbeeld een generatie van ouderen die geboren is voor WOII. Zij maakten de crisis van de jaren 1930 en de oorlog mee waardoor sommige van hen soberheid nog hoog in het vaandel dragen. Anderzijds heb je ook de generatie van de hippere babyboomers met meer middelen die opgroeiden met massaconsumptie.
Verder merken we ook een grote kloof tussen de eigenaars en de niet-eigenaars van een woning, alsook tussen de spaarders en niet-spaarders, afhankelijk van de reserves die ze tijdens hun carrière hebben opgebouwd. En algemeen geldt blijkbaar dat de coronacrisis de doorsnee senior ervan weerhouden heeft om zichzelf extraatjes te gunnen.
Bronnen:
https://ericaverdegaal.nl/online/2019/05/23/de-zin-van-zuinigheid/
https://libstore.ugent.be/fulltxt/RUG01/002/863/302/RUG01002863302_2020_0001_AC.pdf
https://www.tijd.be/netto/pensioen/65-plusser-spaart-niet-maar-geniet/9877677.html
