- January 1st, 2017
- Category:
Betutteling van ouderen, vaak goed bedoeld maar onbewust kleinerend
Vief ging in gesprek met 8 ouderen over de betutteling van ouderen. Ze gaven aan dat het vaak goedbedoeld is, maar toch kwetsend kan zijn.
Betutteling van ouderen
Vaak goed bedoeld, maar onbewust kleinerend
Vief ging in gesprek met 8 ouderen over de betutteling van ouderen, in lijn met de denkFOUD-stelling “Oudjes zijn o zo schattig”. De deelnemers in dit gesprek gaven aan dat ze al verschillende keren met betutteling in contact te zijn gekomen. Enkele voorbeelden zijn
- Aangesproken worden met een verkleinwoord (bv.: madammeke, meneertje)
- Gesprekken waarin de andere erg luid praat ervan uitgaand dat elke oudere hardhorig is
- Hulp aangeboden krijgen bij zaken die de oudere zelfstandig kan (bv.: “Zal ik tonen hoe je dat op je smartphone doet?”)
- Genegeerd worden in een gesprek dat over de oudere zelf gaat (bv.: de dokter die enkel tegen de kinderen praat over de medische situatie van de oudere persoon)
- De mogelijkheid ontnomen worden om eigen beslissingen te maken
Context is van belang
Bij bovenstaande voorbeelden is de context enorm van belang. Indien een familielid je aanspreekt met een liefdevol verkleinwoord geeft dat een ander gevoel dan dat de ober van een café je bestelling opneemt met de zin “Madammeke, wat mag het voor u zijn?”. Als een persoon hulp aangeboden krijgt, is het een cruciaal verschil of deze hulp gebaseerd is op effectieve hulpbehoevendheid of door bevooroordeling. Een voorbeeld: is de oudere persoon zichtbaar aan het sukkelen met een nieuwe applicatie op de smartphone of gaat de andere er zomaar van uit dat de oudere niet met digitale toepassingen kan werken? Net hetzelfde geldt voor personen die intentioneel luid praten en overdreven articuleren, dit kan een grote hulp zijn voor personen die hardhorig zijn en dan is dit geen probleem. Als de persoon echter een goed werkend gehoor heeft, kan dit net beledigend overkomen.
Goede intenties, negatieve gevolgen
Bovenstaande voorbeelden geven aan dat de grens tussen iemand helpen en iemand aantasten in diens waardigheid erg dun kan zijn. Het gebeurt vaak dat jongeren een oudere persoon betuttelen vanuit een goede intentie. Denk maar aan een zitplaats afstaan in de bus, iemand voorlaten in de wachtrij,… Deze zaken worden meestal als positief helpend ervaren. Echter kan het zijn dat goedbedoelde hulp de eigenwaarde van de oudere aantast. Over de negatieve gevolgen van betutteling lees je meer op de thema-pagina van "Oudjes zijn o zo schattig".
Duidelijke communicatie ter bewustwording
De ouderen in dit gesprek gaven aan dat ze zich vroeger zelf weinig bewust waren over het fenomeen betutteling van ouderen. Pas toen ze er zelf mee in contact kwamen en de negatieve gevoelens ervaarden, erkenden ze dit als een probleem. Om hier meer aandacht voor te vragen is heldere communicatie belangrijk. Ouderen – en eigenlijk iedereen in de samenleving – worden aangemoedigd om op een vriendelijke en respectvolle manier kenbaar te maken dat de andere persoon hen in hun waardigheid aantast. Door het ongewenste gedrag te benoemen, kan er bewustwording optreden en kan de persoon in kwestie er rekening mee houden in de toekomst. Laat de - typisch Vlaamse - gereserveerdheid achterwege en ga in dialoog met elkaar zodat verschillende generaties elkaar beter kunnen begrijpen. Jongeren van nu hebben hier ook baat bij want zij zijn de ouderen van de toekomst.
